Domein Mariadal

Het klooster Mariadal biedt een unieke inkijk in een verleden vol spiritualiteit, onderwijs en gemeenschapsleven. Als stille getuigen vertellen de gebouwen het verhaal van generaties die zorg en verbondenheid centraal stelden – kernwaarden gedragen door de initiële kloosterzusters, die ook in de toekomstige herbestemming gewaarborgd blijven om de ziel van de plek te behouden.

Mariadal herbloeit

Het klooster Mariadal in Hoegaarden kent een lange geschiedenis, doordrenkt van spiritualiteit. De wortels ervan reiken terug tot een oude castrale motte van vóór 1450, die in de 15de eeuw werd omgevormd tot klooster. Rond 1820 nam de congregatie ‘Zusters van de Vereniging met het Heilig Hart’ het domein in gebruik. Generaties zusters zouden Mariadal vanaf dan hun thuis noemen – een plek waar kinderen werden onderwezen, zieken verzorgd en de gemeenschap gesteund werd. Ook scholengroep Sint-Paulus vond er gaandeweg een thuis met zijn meer dan 700 leerlingen verspreid over gewoon en buitengewoon kleuter-, lager en secundair onderwijs. Omdat de congregatie niet langer kon instaan voor het beheer en onderhoud van het gebouwencomplex, werd samen met het C.I.S.K.A. van het Aartsbisdom gezocht naar een passende herbestemming.

In 2021 werd daarom het herbestemmingsproject Mariadal Herbloeit gelanceerd. Dit luidde een nieuwe fase in waarin wonen, leren, werken en ontspannen samenkomen in een levendige gemeenschap. “Het idee dat Mariadal opnieuw een thuis wordt voor velen vervult ons met vreugde,” aldus de overblijvende zusters.

Bouwhistorisch onderzoek als leidraad

Het masterplan werd voorafgegaan door grondige vooronderzoeken. Het volledige patrimonium van de site werd in kaart gebracht en de erfgoedwaarden werden vastgesteld via een bouwhistorisch onderzoek. Deze studie diende als essentiële leidraad voor het ontwerpend onderzoek. Het ruimtegebruik in de bestaande gebouwen werd daarin geoptimaliseerd en de samenhang met het historische park versterkt. Niet-recupereerbare of storend geplaatste gebouwen werden verwijderd, waardoor ruimte ontstond voor zorgvuldig ingeplante nieuwbouw zonder afbreuk te doen aan het historische klooster in z’n parkcontext.

Kloostervleugels als kloppend hart van gemeenschap en onderwijs

Mariadal wordt een woon- en werkplek binnen een modern concept van gedeeld leven. In de oude kloostervleugels ontstaan nieuwe woonruimtes die gericht zijn op collectiviteit en gemeenschap. Gezinnen, senioren en jonge starters vinden er een plek waar ze niet alleen wonen, maar ook samen bouwen aan een verbonden samenleving. Het concept van ‘wonen zonder zorgen’ staat centraal, met voorzieningen die ontmoeting en samenwerking stimuleren.

Onderwijs blijft eveneens een essentiële pijler: de scholengroep Sint-Paulus blijft optimaal gebruikmaken van de inspirerende omgeving, waar leerlingen kunnen leren, spelen en groeien. Ook cultuur krijgt een prominente rol, met ruimte voor tentoonstellingen, lezingen, workshops en evenementen in de monumentale kapel en de kloostergangen.

Ook de kloostertuin krijgt de nodige aandacht

Het domein van 4,5 hectare omvat een 19de-eeuws park met een Lourdesgrot, boogbrugjes, vijvers en een neo-Franse tuin. Voorafgaand aan de herbestemming wordt het park grondig gerestaureerd. Herstelde vijvers, wandelpaden en rustplekken maken het opnieuw tot een plek van verbinding. “De natuur was altijd onze medebewoner,” zegt zuster Thérèse Marie “nu kan iedereen die rust ervaren”.

Een project gestoeld op participatie

Participatie en co-creatie stonden centraal bij het schrijven van het toekomstplan en het ontwikkelen van het masterplan. Mariadal Herbloeit is immers een verhaal van gedeelde dromen. De participatiedagen kregen vorm via een thematische wandeling door de kloostergangen en ruimtes die doorgaans niet toegankelijk zijn. Langs de route lichtten infopanelen thema’s toe zoals de geschiedenis, het park, de gemeenschap en de school. Bezoekers konden in gesprek gaan met de zusters en het onderzoeksteam, en hun ideeën voor de toekomst delen via ideeënboxen.