De herbestemming van de kloostersite van de Paters Redemptoristen blaast nieuw leven in een plek met diepe wortels in zorg en gemeenschap. Wat ooit een spiritueel en sociaal baken was voor Roeselare, groeit nu uit tot een duurzame en inclusieve ontmoetingsplek. Met respect voor het erfgoed wordt de historische site omgevormd tot een toekomstgerichte omgeving waar mensen opnieuw samenkomen.
RoeselareOpdrachtgever: TrigintaIn samenwerking met: Herbé, Atelier ArtisjokStatus: in uitvoering
Sinds hun vestiging in 1868 gaven de Redemptoristen vorm aan een plek voor zorg en ontmoeting, met onder meer een klooster, kerk en retraitehuis. Die sociale en spirituele traditie vormt vandaag opnieuw de basis voor een ambitieus herbestemmingsproject. Een masterplan, aangevuld met een grondige erfgoedstudie, fungeert als leidraad voor een ontwerp dat de historische gelaagdheid respecteert en nieuwe functies introduceert met duurzame, maatschappelijke meerwaarde.
Er werd actief gezocht naar een breed draagvlak binnen het huidige maatschappelijke, stedenbouwkundige en erfgoedkundige debat. Via een ontwerpend onderzoek en parallelle zoektocht naar geschikte gebruikers werd, na het nodige rekenwerk, een vergunbaar en rendabel project samengesteld. Door het slim samenstellen van een doordacht programma krijgt de site opnieuw invulling als een dynamische ontmoetingsplek, waar sociaal-inclusieve functies samenkomen: zorgwonen, creatief co-ondernemerschap en ruimte voor cultuur en handel.
Deze invullingen sluiten niet alleen aan bij hedendaagse woon- en werkvormen en sociale economie, maar haken ook nauw in bij de oorspronkelijke missie van de Redemptoristen: zorgen en verbinden. Een flexibel inzetbaar horecapunt, gedragen door sociale economie, vormt hierbij een versterkende schakel.
De Paterskerk vormt het hart van de site en wordt omgevormd tot een veelzijdige locatie voor evenementen, netwerken en horeca. Vanuit een circulaire benadering van erfgoedbehoud werd geopteerd voor een inrichting met de mogelijkheid tot omkeerbaarheid in de toekomst. De akoestische en thermische scheiding van de zijbeuken creëert de opportuniteit om verschillende functies te huisvesten in het geheel, zonder de oorspronkelijke totaalbeleving te schaden. De middenbeuk van de kerk wordt ingericht als ‘polyvalente ruimte’ die verschillende vormen van ‘zachte’ evenementen (concert, netwerking, etc.) toelaat. De zijbeuk links wordt ingericht als ‘kantoorfunctie’, een ruimte die op zichzelf kan staan of ondersteunend kan werken gekoppeld aan de middenbeuk van de kerk. De zijbeuk ter hoogte van de gaanderij en de pastorie, wordt ingericht als ‘polyvalente ruimte voor de horeca’. Het beperken van nieuwe ramen en/of andere openingen in de zijbeuken van de kerk dienen deze doelstelling vermits ze natuurlijk licht toelaten in dit gedeelte zonder de initiële sfeer van de kerk te verloochenen.
De historische pastoriewoning wordt volledig heringericht als restaurant en café. Een nieuwe glazen verbinding met groendak zorgt voor een uitnodigende entree. De achterliggende, nieuw gebouwde gaanderij huisvest ondersteunende functies zoals keuken en sanitair en verbindt alle gebouwen op de site.
Het Redemptoristenklooster wordt in z’n gehele volume behouden krijgt een nieuwe invulling als dynamische coworking en ondernemingsruimte. Hierbij ligt de nadruk op het terugbrengen van haar historische uitstraling, vermits deze door aanpassingen doorheen de tijd sterk werd aangetast. Flexibele kantoren, vergaderruimtes en gemeenschappelijke zones stimuleren ontmoeting en samenwerking; om het klooster toekomstbestendig en multifunctioneel te houden worden er technische voorzieningen getroffen waarbij elk niveau kan worden onderverhuurd. Door behoud van de huidige indeling, bestaande uit een kloostergang met erlangs kamers, kunnen de kantoren op zichzelf staan maar ook aan elkaar gekoppeld worden en ruimtes delen.
Het nieuwbouwvolume ‘Het Huis’ biedt zelfstandig wonen voor tien bewoners. Architecturaal sluit het subtiel aan bij het bestaande erfgoed, met lichte en frisse materialen die bewust contrasteren met de oorspronkelijke baksteenarchitectuur. Het gebouw integreert zo harmonieus in het historische straatbeeld.
Het beschermde Retraitehuis krijgt eveneens een nieuwe bestemming, dit als praktijk- en kantoorruimte. Via een zorgvuldige restauratie wordt de oorspronkelijke ruimtebeleving hersteld, onder meer door het opnieuw openmaken van de verbindingsgalerij tussen kapel en trappenhal. Storende latere toevoegingen maken plaats voor kwalitatieve, lichte structuren die het contact met het binnenplein versterken en de leesbaarheid van het gebouw verhogen. De vernieuwde ingrepen – waaronder twee transparante verandastructuren – worden opgetrokken in dezelfde architecturale taal als de andere deelprojecten op de site, zodat de samenhang wordt versterkt. De interne circulatie wordt geoptimaliseerd en elk niveau technisch uitgerust om zelfstandig verhuurbaar te zijn. Het interieur wordt ontdaan van niet-originele elementen en historische afwerkingen zoals houten vloeren en glas-in-loodramen worden gerestaureerd.
Ook de buitenruimte rond het Retraitehuis krijgt een grondige heraanleg. Het bestaande bomenbestand – met onder meer een waardevolle rij platanen – wordt behouden en vormt het uitgangspunt voor een ontharde en klimaatrobuuste invulling. De aanleg van een gravelgarden en waterdoorlatende verhardingen versterkt het groene karakter van de site. Er komt een lichte, vrijstaande fietsluifel die zich discreet integreert in het plein zonder de historische gevels te domineren. Zo wordt het Retraitehuis opnieuw een actieve schakel binnen de site, klaar voor een betekenisvolle toekomst in functie van zorg, werk en ontmoeting.
Dit project werd opgestart door bow architecten, sinds 2024 onderdeel van Erfgoed en Visie.
